Abdulkadir Balarabe Musa
Abdulkadir Balarabe Musa (21 Ọgọst 1936 – 11 Nọvemba 2020) bụ onye ndọrọndọrọ ọchịchị aka ekpe nke Naijiria bụ onye a họpụtara Gọvanọ Kaduna State, Nigeria n’oge Naijiria nke Abụọ Republic, jigidere ọrụ site na Ọktoba 1979 ruo mgbe a chụrụ ya n’ọrụ na 23 June 1981. Nigerian Fourth Republic ọ bụ onye ndu nke Conference of Nigeria Political Parties (CNPP), otu ndị otu mmegide.
Ihe ndị mere n'oge gara aga
[dezie | dezie ebe o si]A mụrụ Musa na 21 August 1936 na Kaya, Kaduna State. Ọ gụrụ akwụkwọ na Zaria Middle School (1947-1952) na Institute of Administration, Zaria (1952-1953). Ọ bụ onye ode akwụkwọ ndekọ ego (1953–1955) na onye nkuzi ụlọ akwụkwọ (1955–1960). Ọ nwere ọkwa nchịkwa dị iche iche metụtara akaụntụ na oge 1960 ruo 1976, mgbe ọ na-agụ akwụkwọ na kọleji dị iche iche na London iji nweta iru eru ọzọ.
Gọvanọ Kaduna Steeti
[dezie | dezie ebe o si]A họpụtara Musa gọvanọ Kaduna steeti n'afọ 1979 n'elu ikpo okwu nke People's Redemption Party (PRP), bụ pati Mallam Aminu Kano hiwere. ya na ndị ọzọ dịka Abubakar Rimi, Sabo Bakin Zuwo, Abdullahi Aliyu Sumaila, Michael Imoudu, Chinua Achebe, Yusufu Bala Usman, Uche Chukwumerije, na Sule Lamido. Otu National Party of Nigeria (NPN) gbara aka na ntuliaka ya enweghị ihe ịga nke ọma. Ndị otu ya bụbu onye so na pati PPP na-emegide NPN, mana o mechara jiri nwayọ pụọ. Dịka Gọvanọ, ọ nọ n'ụlọ omebe iwu Kaduna steeti, bụ nke ndị otu NPN na-achị. O nweghi ike iguzobe otu kabinet ebe ọ jụrụ ịhọpụta ndị otu NPN ma ndị ụlọ jụrụ ị kwado ndị ga-azọ ọkwa ya. N'ikpeazụ, Ụlọ ahụ chụpụrụ ya na June 1981, mere ka ọ bụrụ gọvanọ steeti Nigeria mbụ a chụpụrụ.
Onye ekpe, mgbe Kaduna Polo Club zigara Musa akwụkwọ ịkpọ òkù isonyere ya na mallet, ọ jụrụ òkù ahụ wee nye onye na-ejere ya ozi mallet ahụ, sị "Anaghị m egwu polo ... Ọ bụ egwuregwu ndị ọgaranya na ndị dị ike. , nke ndị ọhụrụ-colonialists". Musa mechara kwuo na a chụrụ ya n'ọrụ n'ihi na o zubere ime ka steeti ahụ meghee ụlọ ọrụ nta na obere ụlọ ọrụ, na nke a ga-anapụ ndị NPN ohere ikwalite ụlọ ọrụ nke ha. Ọ malitere ụfọdụ ụlọ ọrụ steeti, mana ha enweghị uru ma emechaa mechie ha niile.
Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị mgbe e mesịrị
[dezie | dezie ebe o si]Musa gara n'ihu na-etinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọ bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị PRP maka ntuli aka nke April 2003, nke a họpụtara na February 2003. Otú ọ dị, na-enweghị ego zuru ezu iji bipụta akwụkwọ mmado ọ emeghị nke ọma. Na May 2003, Inspector-General nke ndị uwe ojii Tafa Balogun jụrụ ikike na Conference of Nigeria Political Parties (CNPP), ime nnọkọ na Kano. Dị ka onyeisi oche nke njikọ aka, Musa kwuru na ọ jụrụ ịtụ egwu, na CNPP nwere ụzọ ndị ọzọ iji mezuo ebumnobi ha. N'ikwu okwu dị ka onyeisi oche CNPP na February 2004, Musa kọwara amụma President Olusegun Obasanjo dị ka "phantom and mirage", na-emeghị ihe ọ bụla maka ndị mmadụ ma na-eje ozi nanị iji mee ka ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị ọrụ gọọmenti nwee ọgaranya. Na ntuli aka nke 2007, CNPP kwadoro Muhammadu Buhari ka ọ bụrụ onye ezi uche dị na ya na onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị PDP bụ Umaru Yar'Adua. Na February 2009, Musa kwuru na "Capitalism na-eweghachi anyị n'oge ịgba ohu. Ihe ngwọta maka nsogbu dị ugbu a bụ nkwụsị nke anyaukwu na asọmpi mmegide na usoro akụ na ụba anyị".
Musa kwuru okwu na nkuzi ọha na nnabata n'ọnwa Jenụwarị 2009 iji kwanyere aka na-achị Oyo steeti bụ Lam Adesina ugwu. O kwuru na a ga-akwụsị nrụrụaka na ntuliaka, ma kwuo na "anyị chọrọ mgbanwe na Naijiria iji nwee mgbanwe dị mma na usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị". N'ọnwa Nọvemba afọ 2009, Musa kwuru na usoro akụ na ụba Naijiria gbadoro ụkwụ na ọdịmma onwe onye dị warara, na nrụrụ aka, izu ohi na ịla n'iyi nke ọha. O kwuputara nchegbu na steeti ahụ nwere ike ịda, dịka o mere na Somalia, mana o kwuru na nke a agaghị ekwe omume ebe ọ bụ na USA ga-eme ihe iji gbochie ya n'ihi mkpa atụmatụ dị na Nigeria.
N'ajụjụ ọnụ a gbara n'April 2010, Musa kwuru na a na-eme usoro ntuli aka iji kwado ndị nwere ego. Ọ na-enwe obi abụọ banyere ma imejuputa ndụmọdụ nke kọmitii Uwais, dị ka iwepụ ụlọ ọrụ ntuli aka nke steeti na ịme ntuli aka niile nke Ụlọ Ọrụ Na-ahụ Maka Ntuli aka nke Independent National Electoral Commission ga-enwe mmetụta ọ bụla. Otú ọ dị, o ji nlezianya nwee nchekwube na Labour nwere ike iwepụta ngosi kwesịrị ekwesị megide People's Democratic Party (PDP) na ntuli aka 2011 site na njikọ aka ya na pati ndị ọzọ dị ka Action Congress. N'ọnwa ahụ, onye bụbu osote onye isi ala Atiku Abubakar kwuru na Musa egbochila nguzobe otu nnukwu mmegide n'ihi na ọ chọghị ịhapụ njirimara PRP ya na nnukwu otu.
Na 31 August 2018, Musa kwụsịrị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-arụsi ọrụ ike n'ihi nsogbu ahụike ma kwupụta na ọ kwụsịrị ozugbo site na onyeisi oche nke Ndị Mgbapụta Ndị Mmadụ.
Balarabe Musa nwụrụ na 11 Nọvemba 2020 na Kaduna n'ihi nkụchi obi.
Ihe odide
[dezie | dezie ebe o si]Àtụ:KadunaStateGovernorsÀtụ:State governors in the Nigerian Second Republic